Một số nội dung cơ bản về Tội cho vay nặng lãi (BLHS 1999) và tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự (BLHS 2015)
Tội cho vay nặng lãi (Điều 163 bộ luật hình sự 1999)
Khái niệm: Hành vi cho vay nặng lãi là hành vi lợi dụng sự khó khăn về vốn hoặc vì bất kỳ lý do gì để cho người khác vay tiền với mức lãi xuất cao hơn mức lãi xuất cao nhất mà pháp luật quy định từ mười lần trở lên có tính chuyên bóc lột.
Cho tới nay hầu như rất ít có trường hợp nào cho vay nặng lãi bị truy cứu trách nhiệm hình sự vì những quy định của điều luật không rõ ràng, rất khó chứng minh dấu hiệu “mức lãi xuất cao hơn mức lãi xuất cao nhất mà pháp luật quy định từ mười lần trở lên và có tính chuyên bóc lột”. Việc quy định như vạy rất khó cho việc định tội vì chứng minh “mức lãi xuất cao hơn mức lãi xuất cao nhất mà pháp luạt quy định từ mười lần trở lên” là rất khó chứng minh, còn chứng minh dấu hiệu “và có tính chuyên bóc lột” thì lại càng khó khăn hơn. Hiện đang có quan điểm cần bỏ dấu hiệu “và có tính chuyên bóc lột” ở cấu thành tội này thì mới có thể truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi cho vay nặng lãi được, có như vậy mới ngăn chặn được tình trạng “tín dụng đen hiện nay”.
Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự (Điều 201 Bộ luật hình sự 2015)
So với Điều 163 BLHS năm 1999, tội này có những sửa đổi cơ bản như sau:
- Cho vay lãi nặng là mức lãi suất gấp 5 lần lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự (thay vì 10 lần như BLHS 1999); bỏ tình tiết “có tính chất chuyên bóc lột”, bổ sung các tình tiết “thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng hoặc đã bị xử lý hành chính, bị kết án, chưa xóa án tích mà còn vi phạm”. Bộ luật cũng đã lượng hóa số tiền thu lợi bất chính lớn là thu lợi bất chính từ 100 triệu đồng trở lên.
- Cấu thành cơ bản của tội này nặng hơn so với BLHS năm 1999;
- Cụ thể hóa mức tiền phạt với tính cách là hình phạt chính.
Điều 201. Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự
1. Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 05 lần mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
2. Phạm tội thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Lưu ý: Kể từ ngày 01/01/2017, cần nghiên cứu kỹ các quy định tại Điều 468, Điều 688 BLDS 2015 và các văn bản có liên quan để giải quyết.
Điều 468. Lãi suất (Bộ luật dân sự năm 2015)
1. Lãi suất vay do các bên thỏa thuận.
Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác. Căn cứ tình hình thực tế và theo đề xuất của Chính phủ, Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết định điều chỉnh mức lãi suất nói trên và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định tại khoản này thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.
2. Trường hợp các bên có thỏa thuận về việc trả lãi, nhưng không xác định rõ lãi suất và có tranh chấp về lãi suất thì lãi suất được xác định bằng 50% mức lãi suất giới hạn quy định tại khoản 1 Điều này tại thời điểm trả nợ.
Liên hệ Luật sư
Tư vấn luật về hình sự là một trong những lĩnh vực mà chúng tôi tổ chức cung cấp dịch vụ pháp lý chuyên sâu. Lĩnh vực này do nhóm Luật Sư giỏi về pháp luật hình sự phụ trách tư vấn và tham gia tranh tụng, bào chữa, bảo vệ quyền lợi. Với kinh nghiệm và hiểu biết của chúng tôi, Văn phòng luật sư Quang Thái cam kết sẽ tư vấn và thực hiện việc bào chữa, bảo vệ tốt nhất quyền lợi ích hợp pháp cho quý khách.
Luật sư hình sự: 0903888087
